Zakat ialah sejumlah harta milik seseorang yang dikeluarkan (didermakan) kepada golongan tertentu dalam masyarakat.
Frasa 'mengeluarkan zakat' dan 'membayar zakat' sebenarnya merujuk kepada rukun Islam yang sama. Ada kalanya orang mengambil hartanya (misalnya dalam bentuk beras) dan menyerahkan kepada penerima zakat (yang layak). Namun rasanya kebanyakan orang dalam masyarakat sekarang 'membayar zakat' dengan cara menyerahkan wang tunai (sering disebut duit zakat) kepada amil (pemungut zakat). Sebutan mengeluarkan zakat dan membayar zakat adalah bergantung kepada cara zakat itu diberikan kepada penerima zakat.
Membayar atau mengeluarkan zakat adalah satu satu dari Rukun Islam. Oleh itu ia wajib dilakukan.
Asnaf ialah golongan tertentu dalam masyarakat yang layak menerima zakat.
Amil ialah gelaran kepada pemungut zakat, atau orang yang ditugaskan untuk menerima bayaran zakat dari pemberi zakat.
Maksud zakat dari segi syarak ialah amalan mengeluarkan sejumlah harta tertentu mengikut syarat-syarat tertentu untuk dibahagi-bahagikan kepada golongan tertentu yang layak menerimanya.
Dari segi istilah, zakat bermakna bersih, suci, subur, berkat dan berkembang.
Dalam konteks ini zakat sering disebut sebagai cara untuk 'membersihkan harta'.
Zakat adalah fardhu ain (wajib dilaksanakan) bagi orang Islam yang telah cukup syarat sahaja. Bukan semua orang Islam layak membayar zakat. Golongan yang berkemampuan sahaja yang layak membayar zakat. Bagi orang Islam yang berkemampuan yang bermakna telah cukup syarat untuk membayar zakat maka hukumnya adalah wajib.
Amil dan asnaf
Penerima zakat disebut asnaf.
Amil zakat ialah orang yang ditugaskan oleh pihak pengurusan zakat untuk mengutip zakat.
Bolehkah bayar sendiri zakat kepada asnaf tanpa melalui amil zakat? Boleh. Namun perlu terlebih dahulu ada ilmu yang mencukupi tentang zakat, kadar bayaran, siapakah asnaf dan lain-lain yang berkaitan.
Bolehkah bayar zakat secara atas talian (online)? Boleh. Telah lama dimulakan. Ada panduan, ada doa, dan boleh cetak resit bayaran. Untuk contoh, sila layari laman cara bayar zakat online.
Syarat wajib bayar zakat
Syarat wajib zakat ialah
Orang Islam
Orang merdeka (bukan hamba) yang mempunyai kuasa penuh atau hak penuh ke atas harta miliknya yang perlu dizakatkan itu
Hartanya telah cukup nisab iaitu sudah melepasi kadar minimum yang telah ditentukan oleh syarak
Hartanya telah cukup haul iaitu sudah cukup tempoh setahun menjadi miliknya
Antara dalil wajib bayar zakat
Ada 30 ayat al-Qur'an yang menyentuh tentang zakat. Antara dalil kewajipan mambayar zakat ialah:
|
"Ambillah (sebahagian) dari harta mereka menjadi sedekah (zakat), supaya dengannya engkau membersihkan mereka (dari dosa) dan mensucikan mereka (dari akhlak yang buruk) dan doakanlah untuk mereka, kerana sesungguhnya doamu (Muhammad) itu menjadi ketenteraman bagi mereka dan (ingatlah) Allah Maha Mendengar, lagi Maha Mengetahui." |
|
| Surah At-Taubah: 103 | |
Zakat fitrah dan zakat harta
Ada dua jenis zakat iaitu zakat fitrah dan zakat harta.
Zakat Fitrah ialah zakat diri yang difardhukan ke atas setiap individu lelaki dan perempuan yang berkemampuan dengan syarat-syarat yang ditetapkan.
Zakat harta ialah zakat yang diwajibkan ke atas orang yang mempunyai harta tertentu dan harta tertentu itu telah cukup nisab dan haul.
Antara contoh zakat harta ialah zakat pendapatan, zakat wang simpanan, zakat KWSP, zakat emas dan perak, zakat perniagaan, zakat ternakan, zakat pertanian.
Bila perlu bayar zakat?
Zakat fitrah perlu dibayar di bulan Ramadan sehingga 1 Syawal sebelum solat sunat Idul Fitri.
Zakat harta dibayar pada bila-bila masa sahaja apabila telah cukup nisab dan haul harta-harta yang berkenaan.
Kadar bayaran zakat
Nilai bayaran zakat fitrah adalah berdasarkan makanan asasi yang mengenyangkan. Di Malaysia, makanan asasi yang mengenyangkan itu ialah beras. Oleh itu di Malaysia, nilai bayaran zakat adalah mengikut nilai beras.
